Schuldgevoel
Ik gok dat we ons allemaal wel eens schuldig hebben gevoeld; een onaangenaam gevoel over een bepaalde gedane of juist niet gedane actie. Daarna volgt vaak een gevoel van berouw en spijt, je spreekt het vaak uit en zegt sorry, en probeert het in het vervolg anders aan te pakken. Maar hoe zit dat wanneer je schuldgevoel oneindig lijkt doordat het veroorzaakt wordt door een chronische ziekte als MS?
Ik voel me schuldig. Ik voel me schuldig ten aanzien van mijn vriendinnen, dat ik niet meer zo laagdrempelig gezellig kan afspreken en dat ik soms van ze moet vragen rekening te houden met wat haalbaar is voor mij. Ik voel me schuldig dat ik soms afzeg; soms al op voorhand omdat ik weet dat hetgeen we gaan ondernemen niet haalbaar is voor mij, maar het schuldgevoel wordt nog erger als ik het toch wil proberen, er tegenaan zit te hikken en het dan toch moet afzeggen. Ik voel me schuldig tegenover mijn familie. Ze wonen wat verder weg en ik kan niet zomaar meer even heen en weer rijden zonder dat ik daar een heel plan omheen verzin of de dagen erna leeg laat in mijn agenda. Ik voel me schuldig tegenover mijn zusje en broers, dat ik misschien niet de zus of tante meer ben waarvan ze hadden gehoopt dat ik zou zijn. Ik voel me schuldig tegenover mijn neefjes en nichtjes, dat dat dat ene logeerpartijtje er nog steeds niet van gekomen is en dat een dag erop uit er ook niet echt in zit. Ik voel me schuldig tegenover mijn partner, dat ik niet altijd meer mee kan naar sociale dingen en dat ik thuis blijf. Dat hij nu gebonden is aan een vrouw met een chronische ziekte, en heel eerlijk, daar zaten we natuurlijk geen van beide op te wachten. Ik voel me schuldig ten aanzien van mijn collega’s; ik aanschouw hoe de werkdruk oploopt en ik niet bij kan springen en met ze mee kan rennen. Ik voel me schuldig tegenover mijn fysio wanneer ik niet de kracht en energie heb om eruit te halen wat er diep van binnen wel inzit, en ik mezelf in de weg zit. Ik voel me schuldig tegenover de hond, als hij wil spelen maar ik daar de fut niet voor heb. Ik voel me schuldig als ik tegen bezoek moet zeggen dat ze ‘helaas weer moeten gaan’, omdat de tank leeg is bij mij. Ik voel me schuldig tegenover mijn hypothetische toekomstige kinderen, dat ik niet of ik wel de moeder kan gaan zijn die ik had willen zijn. Ik voel me schuldig tegenover mezelf. Dat ik rationeel prima kan bedenken dat die schuldgevoelens die ik ervaar geen fluit zin hebben, en dat het enkel de illusie creëert dat ik er iets aan zou kunnen doen. Want als ik er iets aan kan doen, dan maakt het MS grijpbaarder en krijg ik grip op de situatie. Maar dat is niet zo, en dus verandert het helemaal niets aan het hier-en-nu en voel ik me schuldig tegenover mezelf. Dat ik graag liefdevol wil zijn richting mezelf, maar vaker streng ben in plaats van zacht.
De onderliggende emotie is natuurlijk dat ik me onzeker voel over het feit dat ik de ander mogelijk teleurstel. De grap is dat ik bijna alleen maar begrip ervaar als ik gewoon open ben over wat er speelt en wat wel of niet mogelijk is, dus het is niet zo dat de ander mij de indruk geeft dat ze teleurgesteld zijn en dat dat schuldgevoel nodig is. En toch voel ik het. Het komt van binnenuit, ikzelf vind dat het niet genoeg is wat ik geef. Misschien moet ik beginnen met sorry zeggen tegen mezelf. Sorry dat je zoveel van jezelf vraagt en de verwachtingen van jezelf zo hoog liggen. Sorry Mo, dat ik je dat aandoe terwijl je al zo hard je best doet om je weg te vinden in deze nieuwe situatie. Sorry dat je jezelf de indruk geeft dat je te weinig geeft en daarom niet waardig genoeg meer bent om te ontvangen, maar je kunt niet meer doen dan dat je nu al doet. Het schuldgevoel wat je ervaart heeft totaal geen toegevoegde waarde omdat het je niet kan leren wat je fout hebt gedaan, want dat is niet aan de hand. Je doet het niet fout. Dat je best doen er anders uit ziet dan toen je nog gezond was, is helemaal oké. Als je dat zelf ook maar zo ervaart.
